Ο στρατευμένος ποιητής, Παυλίνα Τσαβαρίδου

Ο Μανόλης Αναγνωστάκης, από τη νεαρή του ηλικία εντάχθηκε στην Αριστερά, πήρε μέρος στον Εμφύλιο, συνελήφθη και καταδικάστηκε σε θάνατο το 1949, ενώ την ίδια χρονιά τον διέγραψαν από το Κόμμα. Αντιτάχθηκε στη λογική της στρατευμένης λογοτεχνίας της Επιθεώρησης Τέχνης. Η λογοτεχνική Αριστερά δεν ήταν εικόνισμα ιδεολογικής ορθοδοξίας για τον Μανόλη Αναγνωστάκη, γι’ αυτό μπορούσε να ξεχωρίσει τα θετικά και τα αρνητικά της. Κι αυτή την αντιμετώπισή του δεν την έκρυψε όταν εξέδωσε το σημαντικό για τη διετία ’59-’61 περιοδικό Κριτική: «Ενώ η Αριστερά έδειχνε ότι ήταν μια δύναμη προοδευτική, δημιουργική, ήταν αντιδραστική στον πνευματικό τομέα. Έμενε σε πρότυπα του ’40-’45. Και δεν μπορούσε να συλλάβει τη μελλοντική φωνή των γεγονότων».

Το 1968, ύστερα από τη διάσπαση του ΚΚΕ, εντάχθηκε στις τάξεις του ΚΚΕ Εσωτερικού με το οποίο υπήρξε μετά τη μεταπολίτευση υποψήφιος βουλευτής και ευρωβουλευτής. Ωστόσο, η υποψηφιότητά του δεν είχε ως απώτερο σκοπό την εκλογή του, αλλά την ενίσχυση του κόμματός του.

Αν και βγαλμένος από τα σπλάχνα της Αριστεράς, είχε συνειδητοποιήσει από νωρίς τα αρνητικά της πολιτικής του κομμουνιστικού κόμματος. Τολμούσε, μάλιστα, να βρεθεί απέναντι στους συντρόφους τού πάλαι ποτέ ΚΚΕ εσωτερικού, με τους οποίους μοιραζόταν τις ίδιες θέσεις: «Και με διέγραψαν οι άνθρωποι αυτοί που, μετά από τριάντα πέντε, σαράντα χρόνια θα ήταν στο ΚΚΕ εσωτερικού, οι οποίοι ήταν και καθοδηγητές μου».